siyasihaber9.org’un 9 Kasım 2023 tarihli haberi aşağıdadır;
“CİSST, mahpusların gıda ve sağlığa erişim haklarının güvence altına alınması için ortak basın duyurusu yayımladı. Duyuruda, devletin yükümlülüğü altında olan bu temel insani hakların yerine getirilmesi için Adalet Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığına çağrı yapıldı.
Ceza İnfaz Sisteminde Sivil Toplum Derneği (CİSST), dünyada ve Türkiye’de salgın hastalıkların, yüksek enflasyon oranları ile derinleşerek artan ekonomik krizin mahpusların hayatı için büyük bir tehdit oluşturduğunu belirttiği bir basın duyurusu yayımladı.
Sağlık-meslek, insan hakları ve hukuk örgütleri olarak yapılan ortak duyuruda, zaruri olan beslenme sorununun derhal çözüme kavuşturulmasının ve mahpusların en temel insani haklarından olan gıda ve sağlığa erişim haklarının güvence altına alınmasının devletin temel sorumluluğu olduğu hatırlatıldı. Adalet Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığına ise ‘Sorumluluklarınızı yerine getirin’ çağrısı yapıldı.
Duyuruda, “Mahpusların yaşam standartları, fiziksel ve ruhsal sağlıkları; koğuş yapılarının sağlığa uygun inşa edilmesi, bu yapıların ihtiyaçları karşılayabilecekleri nitelikte olması ve mahpusların yeterli, sağlıklı beslenmelerini sağlayacak önleyici tedbirler alınarak korunmalıdır. Hapishanelerde mahpusların yaşam hakkı ve sağlığa erişim haklarının koruma altına alınması devletin yükümlülüğü altındadır” denildi.
Türk-İş’in 2023 Eylül ayı “Açlık ve Yoksulluk Sınırı” raporunda yer alan, ‘Yetişkin bir erkeğin ortalama aylık gıda masrafı minimum 4.000 TL , günlük gıda masrafı ise yaklaşık 133 TL olmalıdır’ verisi paylaşılarak artan gıda enflasyonundan kaynaklı mahpuslar için belirlenen iaşe bedellerinin yetersiz kaldığı aktarıldı.
İaşe bedelleri, asgari ve sağlıklı beslenmek için yetersiz
Ceza İnfaz Sisteminde Sivil Toplum Derneği’nin 20.09.2023 tarihinde CİMER’e yaptığı bilgi edinme başvurusu cevabında “Günlük iaşe bedeli 15.11.2022 tarihinden itibaren uygulanmak üzere; Hükümlü ve tutuklular ile görevi başında bulunan personel için 22,00 TL’den 50,00 TL’ye; Ceza infaz kurumlarında barındırılan çocuk hükümlü ve tutuklular için 44,00TL’den 75,00TL’ye; Kurumda annesiyle birlikte kalan çocuklar ile süt emziren hükümlü ve tutuklu anneler ve hamileler için 44,00 TL’den 75,00 TL’ye yükseltildiğini aktaran CİSST, bu sayıların mahpusların asgari ve sağlıklı beslenmeleri için gerekli miktarın çok altında olduğunu belirtti.
‘Artan enflasyona göre düzenleme getirilmeli’
Türk-İş’in aynı raporuna göre (2023 Eylül ayı Açlık ve Yoksulluk Sınırı) yıllık gıda enflasyonunun ortalama %106,81 olduğu aktarılan raporda sürekli artan gıda enflasyonu oranlarının dikkate alınarak mahpusların iaşe bedellerine yapısal bir düzenleme getirilmesi zorunlu olduğu vurgulandı.
Beslenme programları hapishane yönetimlerinin inisiyatifine bırakılıyor
CİSST: “Sağlık Bakanlığının tüm mahpusların yanı sıra hasta, özel beslenme rejimi tercih eden mahpuslar için de sağlıklı, dengeli ve yeterli beslenmeleri için uygun diyet programları hazırlaması ve önermesi gerekirken bu hususun nasıl yerine getirileceğine dair bir düzenleme olmaması fiiliyatta beslenme konusunu Ceza İnfaz Kurumu Müdürlüklerinin inisiyatifine bırakmaktadır. Bu durum hapishaneler arasında farklı uygulamalara yol açtığı gibi genel olarak da mahpusların sağlıklı, yeterli ve nitelikli beslenmesini engellemektedir.”
‘Veganlar, vejeteryanlar ve kronik hastalar sıkıntı çekiyorlar‘
Beslenmenin insanın fizyolojik gereksinimlerini karşılayan sosyal ve psikolojik yönleri olan bir durum olduğundan bahseden CİSST, “Tüm insanlarda tek tip beslenme dayatması kabul edilebilir değildir. Vegan, vejetaryen beslenme konusunda mahpuslar ne yazık ki hapishanelerin neredeyse tamamında sıkıntı çekmektedirler. Kronik hastalığı olan mahpuslar da diyetlerine uygun besin almak konusunda sıkıntılarla karşılaşmaktadır. Sağlık Bakanlığı kendisine yönetmelikçe verilen yetkiyi ele alarak bu sorunun ülke genelindeki hapishanelerde çözüme kavuşturmalıdır” diye yazdı.
‘Taze meyve ve sebzeye ulaşmak oldukça güç’
Hapishanelerde beslenememe sorununun mahpusların en temel insani haklarını etkilediği ve derhal çözüme kavuşturulması gerektiği hatırlatılan duyuruda şunlar yazıldı:
“Tüketilen gıdalar için besin miktarının yeterliliği, çeşitliliği, kalitesi, hijyeni ve besin değerinin korunması önemle dikkat edilmesi gereken hususlardır. Hapishanelerde belirli besin maddelerinin eksikliği özellikle bazı hastalıklara neden olabilmektedir. Vitamin ve mineral ihtiyacının karşılanması için öğünler savunma sistemini güçlendirici nitelikte sebze ve meyveler açısından zengin olmalıdır. Mevcut hali ile hapishanelerde mahpusların taze sebze ve meyveye ulaşmaları oldukça güç olmakta, mahpuslar artan gıda fiyatları nedeniyle hapishane kantinlerinden gıda temin etmekte zorluklarla karşılaşmaktadırlar.
Bizler sağlık-meslek, insan hakları ve hukuk örgütleri olarak var olan ve şu an çözüme kavuşturulması zaruri olan beslenme sorununun derhal çözüme kavuşturulmasını ve mahpusların en temel insani haklarından olan gıda ve sağlığa erişim haklarının güvence altına alınmasının devletin temel sorumluluğu olduğunu yeniden hatırlatıyoruz. Salgın hastalıkların arttığı bu dönemde Adalet Bakanlığını ve Sağlık Bakanlığını sorumluluklarını yerine getirmeye davet ediyoruz.”
Duyuruda imzası olan kurumlar
Ceza İnfaz Sisteminde Sivil Toplum Derneği, Çağdaş Hukukçular Derneği -İstanbul Şube, Hak İnisiyatifi, İnsan Hakları Derneği – İstanbul Şube, İstanbul Tabip Odası, Özgürlük için Hukukçular Derneği-İstanbul Şube, Toplum ve Hukuk Araştırmaları Vakfı, Türkiye İnsan Hakları Vakfı“
