Hakkında:
Hapiste Sağlık Tematik Alanı hasta mahpusların yaşadıkları hak ihlallerinin araştırılıp, görünür kılınmasını sağlamakta ve var olan sorunlar ve ihlallere yönelik kamuoyuna bilgi vermektedir. Hasta mahpuslara iletişim kurarak taleplerine, ihtiyaçlarına, şikayetlerine cevap olmayı, sağlık alanında sahip oldukları haklara ilişkin bilgi vererek yaşadıkları sorun ve problemleri aza indirmeyi amaçlamaktadır.
İnsan hakları bağlamında hiçbir ayrım gözetmeksizin izleme, raporlama ve savunuculuk yapan bu çalışma alanı, mahpuslara dair güncel verileri, bu kapsamda çıkan haberleri ve mahpusların derneklere ilettikleri talepleri kamuoyuna duyurmaktadır.
Ceza İnfaz Sisteminde Sivil Toplum Derneği (CİSST) her bir mahpusun sağlık hakkına eşit şekilde ulaşmasını sağlamak amacıyla Hapiste Sağlık Ağı isimli, içerisinde farklı sivil toplum örgütlerinin bulunduğu bir platform oluşturmuştur.
Kitaplar & Çeviriler
Hücre Hapsi Üzerine Bir Kaynak Kitap
Ante ad curae cubilia senectus primis netus. Euismod per torquent duis blandit purus dictum sem eu. Leo turpis lorem nostra dapibus parturient dictumst maximus class congue scelerisque.
Türkiye'de Ağırlaştırılmış Müebbet Hükümlüsü Mahpus Olmak
Ante ad curae cubilia senectus primis netus. Euismod per torquent duis blandit purus dictum sem eu. Leo turpis lorem nostra dapibus parturient dictumst maximus class congue scelerisque.
Bilgi Notları & Dilekçeler
Kelepçeli Muayene
Mahpusun Kendi İsteği İle Başka Bir Hapishaneye Nakli
Mahpusun Aileye Yakın Yere Nakli
Sağlık Sebebi İle Nakil
Blog
Sık Sorulan Sorular
En genel sözlük anlamıyla hasta; “esenliği yerinde olmayan, sağlığı bozuk olan, organlarından herhangi birinin işleyişinde bir bozukluk duyumsayan” kimsedir. Aslında herhangi bir sağlık hizmeti alıcısı olmak ‘hasta’ tanımını beraberinde getirir. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre “sağlık sadece hastalık ve sakatlığın olmayışı değil, bedence, ruhça ve sosyal yönden tam iyilik halidir.” Bu tanımlama çerçevesinden baktığımızda Türkiye hapishanelerindeki hasta mahpus sayısının oldukça yüksek olduğunu öngörmek zor değildir. Çünkü “dünya üzerindeki hapishane sistemlerinin çoğunluğunun içinde bulunduğu kötü koşullar, birçok ülkede hapishanelerin aşırı kalabalık olması, mahpuslar arasında riskli davranışların baskın olması ve birçok hapishane sistemindeki sağlık hizmetlerinin yetersizliği, hapishanelerde hastalık ve ölüme yol açan temel faktörlerden bazılarıdır.”
Bütün bunlar göz önünde bulundurulduğunda hasta mahpusların fiziksel, zihinsel veya ruhsal tedavi ve tıbbi bakım gibi hapishanenin standart uygulamalarından farklı ihtiyaçları ortaya çıkmaktadır. Hapishanelerinin kapalı, kalabalık, hijyenik olmayan yapıları ve sağlığa erişim konusundaki kısıtlılığı fiziksel, ruhsal, zihinsel; süreğen, çoklu ve ağır hastalığı olan mahpusları özel ihtiyaca sahip mahpus grupları haline getirmektedir
BM’ye göre ölümcül hastalık, bir hastanın durumunun kötüye gitmemesi ve ölümle sonuçlanmaması için hiçbir akla yatkın tıbbi olasılığın bulunmaması durumunu belirtir. Ağır hastalık ise iyileşme olasılığının az, hastalık semptomlarının ise ilerlemiş olduğu durumlar için kullanılır. Buradan yola çıkarak ağır hasta ile ölümcül hasta ayrımını vurgulamak istemekteyiz.
Türkiye hapishanelerinde tutulan hasta mahpusların verileri CTE tarafından paylaşılmamakta bu konuda yaptığımız bilgi edinme başvurularını “kurum içi bilgi” olduğu gerekçesiyle reddedilmektedi. İHD’nin Nisan 2022’de açıkladığı sayılara göre hapishanelerde “651’i ağır olmak üzere 1517 hasta mahpus bulunmaktadır”. 2015-2024 yılları arasında CİSST’e ulaşan hasta mahpus sayısı ise 1009’dur. Elbette bu sayılar sadece bu iki derneğin tespit edebildikleri ile sınırlıdır. Türkiye’deki hasta mahpus sayısının bu iki derneğin tespit edebildiği toplam sayıdan çok daha fazla olduğu tahmin edilmektedir.
Türkiye’de cezanın infazının çeşitli sebeplerle ertelenmesine ilişkin hususlar 5275 sayılı Ceza Ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’un (CGTİHK) 16, 17 ve 17/A maddelerinde düzenlenmiştir. Bu maddelere göre hapishanede tedavisi mümkün olmayan hasta mahpusların infaz ertelemesi yani hapishanede tutulmaya devam edilmemesi gerekmektedir. Fakat hastalık nedeniyle infaz erteleme prosedürünün zorlayıcı olması ve Adli Tıp Kurumu (ATK) raporunun tek kriter olarak kabul edilmesi nedeniyle birçok ağır hasta ve engelli mahpus hapishanede tutulmaya devam edilmektedir. Her ne kadar yasal olarak ATK raporu tek kriter gibi görünmese de pratikte Ceza İnfaz Kurumlarının Yönetimi ile Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Tüzük’ün (CGTİHT) 16. Maddesinin uygulanması için tam teşekküllü devlet hastanelerinden alınan raporlar, mahpusların cezaların hafifletilmesi veya kaldırılması için yeterli olmamakta ve Adli Tıp Kurumu’ndan (ATK) alınacak rapor zorunlu tutulmaktadır. Hastane heyetlerinin görüşleri dikkate alınmazken, ATK’ların rapor vermesindeki uzun ve karmaşık süreç bazen hasta mahpusların başvurularını tamamlamadan hayatlarını kaybetmelerine neden olmaktadır.
Ayrıca, infaz erteleme talebinin CGTİHK m. 16/6’da “toplum güvenliği bakımından ağır ve somut tehlike oluşturma” şeklinde bir ibare bulunmaktadır. "Toplum güvenliği" kriterinin belirsizliği ve kolluk kuvvetlerine bırakılması, özellikle siyasi mahpusların sağlık hakkına erişimini engellemektedir. Sağlık hakkının kısıtlanmasının karşısına toplum güvenliği gibi muğlak bir kriter konularak kişilerin en temel hakkı olan yaşam hakkı göz ardı edilmektedir.
Hapishanedeki mahpusların sağlığa erişim hakları, birinci, ikinci ve üçüncü basamak şeklinde yapılandırılmıştır. Birinci basamak sağlık hizmetleri, cezaevi içinde sunulan revir, diş ünitesi ve psikososyal servis gibi hizmetlerden oluşur. Mahpuslar daha ileri düzey sağlık hizmetlerine (ikinci ve üçüncü basamak sağlık hizmetleri) erişebilmek için öncelikle bu birinci basamak birimlerine başvurur ve bu birimlerin gerekli görmesi durumunda sevkleri yazılır. Mahpuslar kendi başlarına doğrudan hastaneye sevk talep edemez; bu süreç, birinci basamak sağlık hizmetlerinin değerlendirmesi ve yönlendirmesiyle gerçekleşir. Fakat kurumun birinci basamak sağlık hizmetlerinin sevk yazması sevkin hemen veya kesin gerçekleştirileceği anlamına gelmemektedir. Hapishane idaresinin onayından geçmelidir. Bir mahpusun hastaneye sevki aylar hatta yıllar sürebilmektedir.
