Ceza İnfaz Sisteminde Sivil Toplum Derneği’ne 29.04-12.05.2020 tarihleri arasında danışma hattından gelen şikayetler, hapishanelerin ve mahpusların bilgileri gizli tutularak raporlanmıştır. Bu süreçte 72 farklı hapishaneden başvuru alınmıştır. Bu 72 kurumun 35’i kapalı ceza infaz kurumu, 37’si açık ceza infaz kurumudur. Hazırlanan raporlar belirtilen tarihleri kapsar ve bu tarihlerdeki güncel şikayetleri içerir. Raporları karşılaştırarak hangi şikayetlerin süreç içerisinde azaldığını, hangi konularda yeni başvuruların eklendiğini takip edebilirsiniz. Bu raporda da risk grubunda olan hasta mahpusların güncel sağlık sorunlarına, şikayetlerine ve taleplerine yer verilecektir. Bilgilerinin paylaşılmasını isteyen hasta mahpusların durumlarını vaka başlığından okuyabilirsiniz.

 

Hapishanelerde Kapasite Sorunu

Hapishanelerde kapasite sorunu uzun süredir devam etmektedir ve mahpuslar bu sebeple birçok sorun yaşamaktadır. Aşağıda belirtilen sorunlara ek olarak kapasite aşımından kaynaklı birçok ihlal başvurusunun öne çıktığı söylenebilir. Mahpuslar koğuşlarının kalabalık olduğunu, yatakların birbirlerine yakın mesafede olduğunu ve bu yakınlıkta uyumak zorunda kaldıklarını, sosyal mesafe koyamadıklarını, ortak alanlar ve yemekhanelerde çok fazla mahpusun bir araya gelmek zorunda kaldığını aktarmışlardır.

 

Hapishanelerin Genel Durumu ve Hijyen Önlemleri

• Bazı hapishaneler belirli periyotlarda dezenfekte edilirken bazı hapishanelerde buna dikkat edilmediği,
• Bazı hapishanelerde yalnızca hapishanenin dışının ilaçlandığı, mahpusların kullandığı ortak alanlarda ilaçlama yapılmadığı,
• Birçok hapishanede düzenli temizlik yapılmadığı için mahpusların kendi imkanları ile hapishanelerin ortak alanlarını temizlediği veya kaldıkları koğuşu temizledikleri,
• Bazı koğuşların dezenfekte edilmemesine rağmen koğuş mümessillerine koğuşların dezenfekte edildiğine ilişkin kâğıt imzalatıldığı,
• Koridorlara dezenfekte malzemesi koyan hapishanelerin sayısının oldukça az olduğu,
• İnfaz koruma memurlarının bazı hapishanelerde maske takarlarken bazı hapishanelerde takmadıkları veya bir kısmının taktığı,
• Bazı hapishanelerde infaz koruma memurlarının sosyal mesafe kuralına uymadığı,
• Bazı kapalı hapishanelerde pencere sayısının az olması sebebiyle havalandırmanın yeterince sağlanmadığı,
• Dezenfektanların kantinde 10- 45 TL arasında değişen ücretlerle satıldığı,
• Bazı açık hapishanelerde yemekhanelerin yeterince temizlenmediği, hijyenik olmadığı ve çok fazla mahpusun kullanmak zorunda olduğu,
• Bazı açık hapishanelerde yemekhane sırasına girildiğinde sosyal mesafenin sağlanamadığı olmadığı belirtilmiştir.

 

Mahpusların Hijyeni

• Bazı hapishane idareleri koğuşlara sabun ve çamaşır suyu dağıtırken bazı hapishanelerde sabunun ücretsiz dağıtılmadığı,
• Mahpuslara maske sağlanmadığı, bazı hapishanelerde telefon görüşmesi yapan mahpuslara maske sağlandığı,
• Bazı hapishanelerde maskelerden ücret istenildiği,
• Ücretsiz temizlik malzemesinin sağlanmadığı, ücretini ödeyemeyen, maddi durumu iyi olmayan mahpuslara da malzemenin sağlanmadığı,
• Bazı hapishanelerde ise kolonya ve alkol içeren hiçbir ürünün verilmediği,
• Birçok hapishanede tuvaletlere dezenfektan konulmadığı,
• Birçok hapishanede İKM’lere dezenfektan dağıtıldığı ve mahpusların talep etmesine rağmen dezenfektana erişemedikleri,
• Banyoların kirli olduğu,
• Lavabo sayısının az olduğu,
• Suların sık sık kesildiği, sıcak suyun sınırlı ve belirli zamanlarda verildiği belirtilmiştir.

 

Beslenme

• Açık hapishanelerin izinler sebebiyle boşaltılması ile açık hapishanelerde hazırlanan yemeklerin dağıtımında sorunlar yaşandığı, kapalı hapishanelere verilen yemeklerin kısıtlı ve kalitesiz olduğu, hijyenik olmadığı,
• Bazı hapishanelerde konserve yemek verildiği ve sağlık sorunları yaşayan mahpuslar olduğu,
• Yemeklerin tüm mahpusların ihtiyacını karşılamada yetersiz olduğu, bazı hapishanelerde yemeklerin kısa sürede tüketildiği,
• Bazı hapishanelere virüs taşıyacağı endişesiyle taze sebze girişinin yasaklandığı, ek gıdanın sağlanmadığı, ücretini vererek dahi ek gıdaya erişmenin mümkün olmadığı,
• Kantindeki ürünlerin pahalı ve ürün çeşitliliğinin az olduğu,
• Diyet yemek verilmediği,
• Vitamin sağlanmadığı,
• Limon, sarımsak, soğan ve sirke gibi ürünlerin sınırlı sayıda geldiği
• Ramazanla birlikte oruç tutmayan mahpuslara iftar ve sahur dışında yemek verilmediği, oruç tutan mahpuslara da yeterli besin verilmediği belirtilmiştir.

 

 Sağlık hakkına erişim

• Hasta, yaşlı ve risk grubuna giren mahpuslar için önlemler alınmadığı, maske ve temizlik malzemesinin dağıtılmadığı, mahpusların önlemlerini kendileri aldığı,
• Bazı hapishanelerde doktorun revire gelmediği veya düzenli gelmediği,
• Bazı hapishanelerde mahpusların revire çıkarılmadığı, bunun yerine kendilerine hastalıklarının kapıdan sorularak alınan cevaplar doğrultusunda ilaç verildiği, Mahpuslar revire çıksalar da tüm ilaçlara erişemediklerini,
• Kronik hasta mahpusların hastane sevki olmasa da raporlarının yenileneceği kararına uyulmadığı,
• Bazı mahpusların yeşil reçeteli ilaçlara erişemediği, bu nedenle mahpusların kendilerine ve çevrelerine zarar verme riski olduğu,
• Birçok hapishanede hastane sevklerinin ve tedavilerin durdurulduğu,
• Hastaneden dönüşte 14 gün boyunca karantinada kalarak virüs kapma riskinin artacağı endişesiyle genel olarak tüm mahpusların hastaneye sevk konusundaki endişelerinin arttığı, hayatlarını tek başına idame ettiremeyen mahpusların da karantinada ihtiyaçlarını nasıl gidereceklerini bilemedikleri için hastaneye sevk olmak istemedikleri,
• Hastaneye gitmek zorunda kalan ağır hasta mahpusların hastaneden döndükten sonra karantinada tutulduğu ve ihtiyaçlarını tek başına karşılayamadıkları için birçok problem yaşadıkları belirtilmiştir.

 

Vakalar

• Mehmet Salih Filiz – Ödemiş T Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumu

23 yaşında bağırsak kanseri tanısı kondu. Tedavisi devam ederken Antalya L Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumundan Ödemiş T Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumuna zorunlu sevk edildi. 1 aydır Ödemiş T Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumunda kalıyor. Ödemiş T Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumunda kaldığı süre zarfında sağlığı kötüye gitti. Akciğerleri iyi değil ve sürekli kan kusuyor. Özel bir mama ile besleniyor. İlaçları Avrupa’dan geldiği gerekçesiyle kendisine verilmiyor. Maske ve temizlik malzemesi sağlanmamış. Bulunduğu koğuşta sosyal mesafe imkânı yok. Kendisini gören doktor acil hastane sevki istemesine rağmen hastane sevkleri yapılmadı. Hastane sevki yapılabilmesi için Filiz’den koronavirüs olması ve herhangi bir sağlık ihlali durumunda yetkililerin bu durumu kabul etmeyeceğini içeren bir dilekçe imzalaması istendi. Ailesi ve kendisi hastaneye sevk olduktan sonra 14 gün hapishanede karantinada kalması gerekeceği ve tek başına hayatını idame ettiremeyeceği için hastaneye sevk olması konusunda endişeli.

• Sabri Kaya – Osmaniye T Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumu

55 yaşında. Üç kalp kapakçığında çürüme var.  Koronavirüs salgını öncesinde hastaneye kaldırıldı ve yoğun bakımda tedavi edildi. Tedavinin ardından kaldığı hapishaneye döndü. Hapishanede 1 hafta sonra tekrar durumu kötüleşti ve tekrar hastaneye götürülerek yoğun bakıma alındı. Ailesi, Cumhuriyet Başsavcılığı’na Kaya’nın infazının durdurulması için başvuruda bulundu fakat aylardır olumlu cevap alamadılar. Ailesi Kaya’nın sağlık durumu sebebiyle hapishanede kalmaya devam etmesinden endişeli.

• Deniz Yıldırım – Elazığ 1 Nolu Yüksek Güvenlikli Kapalı Ceza İnfaz Kurumu

4 yıldır tutuklu. Bağırsak ve kolon kanseri. 31 Ocak tarihinde ameliyat oldu. İnce bağırsağının bir kısmı dışarıda. 9 Mart’ta kemoterapiye başladı ve kemoterapisi devam ediyor. Karantinada yalnız tutuluyor fakat ihtiyaçlarını tek başına gideremiyor. Ailesi herhangi bir sağlık problemi ile karşılaştığında yanında müdahale edecek kimse olmaması sebebiyle tek tutulmasının bir sorun olduğu belirtiyor.

• Abdulsamet Durak – Türkoğlu 1 Nolu L Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumu

Kalp krizi geçirdi. Hastanede anjiyo oldu ve var olan iki stentine ek olarak iki stent daha takıldı. Hastanede kaldığı 3 gün boyunca kelepçeli olarak tedavisi devam etti, psikolojik şiddete maruz kaldı. Hapishanede yeterli bakım sağlanamayacağını düşündüğü için bypass olmadı. Şu an hapishanede karantinada tutuluyor. Koğuşunda kalan bir arkadaşı yanında kalıyor ve bakımını sağlıyor.

  

 Alınan Yeni Önlemler ve Şikayetler

• Alınan yeni önlemlerle birlikte ziyaret hakkı yerine geçen telefon görüşünün haftada bir veya iki kere olmak üzere toplamda 20 dakika yapıldığı,
• Bazı hapishanelerde mahpuslara yönelik kötü muamelenin ve psikolojik baskının arttığı,
• Bazı hapishanelerde mahpusların mektup göndermesinin ve dilekçe yazmasının engellendiği, dışarıdan gelen mektup ve gazetelerin mahpuslara verilmediği,
• Kapalı hapishaneden açık hapishaneye yeni geçen mahpusların biriken işler sebebiyle uzun mesailerle çalıştırıldıkları belirtilmiştir.