Ceza İnfaz Sisteminde Sivil Toplum Derneği’ne 26-31.03.2020 tarihleri arasında danışma hattından gelen şikayetler, hapishanelerin ve mahpusların bilgileri gizli tutularak raporlanmıştır. Bu süreçte 34 farklı hapishaneden başvuru alınmıştır. Bu 34 kurumun 4’ü kapalı ceza infaz kurumu, 30’u açık ceza infaz kurumudur.

 

Hapishanelerde Kapasite Sorunu

Hapishanelerde kapasite sorunu uzun süredir devam etmektedir ve mahpuslar bu sebeple  birçok sorun yaşamaktadır. Aşağıda belirtilen sorunlara ek olarak kapasitenin fazla olmasından kaynaklı birçok ihlal başvurusunun öne çıktığı söylenebilir. Mahpuslar koğuşlarının kalabalık olduğunu, yatakların birbirlerine yakın mesafede olduğunu ve bu yakınlıkta uyumak zorunda kaldıklarını, sosyal mesafe koyamadıklarını, ortak alanlar ve yemekhanelerde çok fazla mahpusun bir araya gelmek zorunda kaldığını aktarmışlardır. Aynı zamanda bazı hapishanelerde bahçenin havanın soğuk olmasından da kaynaklı belirli saatlerde kapatılması, mahpusların hareket alanını kısıtlamış ve aynı zamanda, kapasitenin üstünde mahpusun birbirlerine yakın şekilde aynı alanı kullanmasına neden olmuştur.

 

Hapishanelerin Genel Durumu ve Hijyen Önlemleri 

• Dezenfekte amaçlı bazı hapishanelerde ilaçlama yapılırken bazılarında yapılmadığı,
• Bazı hapishanelerde yalnızca hapishanenin dışının ilaçlandığı, mahpusların kullandığı ortak alanlarda ilaçlama yapılmadığı,
• Birçok hapishanede düzenli temizliğin hala yapılmadığı,  mahpusların kendi imkanları ile hapishanelerin ortak alanlarını temizlediği,
• Koridorlara dezenfekte malzemesi koyan hapishanelerin sayısının oldukça az olduğu,

• İnfaz koruma memurlarının bazı hapishanelerde maske takarlarken bazı hapishanelerde takmadıkları veya bir kısmının taktığı,
• İnfaz koruma memurlarının sayım dışında mahpuslara yaklaşmadığı ve

bazı hapishanelerde mahpuslara ayakta omuz omuza sayım yaptırıldığı,

• Bazı hapishanelerde önlem amacıyla günde bir kez sayım yapıldığı,

• İnfaz koruma memurlarının bazı hapishanelerde mahpusların yemeklerini kapıya bıraktığı, mahpusla temas etmediği,
• Bazı kapalı hapishanelerde pencere sayısının az olması sebebiyle havalandırmanın yeterince sağlanmadığı,
• Dezenfektanların kantinde 10- 45 TL arasında değişen ücretlerle satıldığı,

• Yemekhanelerin yeterince temizlenmediği, hijyenik olmadığı ve çok fazla mahpusun kullanmak zorunda olduğu belirtilmiştir.

 

Mahpusların Hijyeni

• Bazı hapishane idareleri koğuşlara sabun dağıtırken bazı hapishanelerde sabuna erişilmediği,
• Mahpuslara maske ve eldiven sağlanmadığı,
• Ücretsiz temizlik malzemesinin sağlanmadığı, ücretini ödeyemeyen, maddi durumu iyi olmayan mahpuslara da malzemenin sağlanmadığı,
• Bazı hapishanelerde kolonya yerine traş kolonyası dağıtıldığı,
• Birçok hapishanede tuvaletlere dezenfektan konulmadığı,
• Birçok hapishanede İKM’lere dezenfektan dağıtıldığı ve mahpusların talep etmesine rağmen dezenfektana erişemedikleri,
• Banyoların kirli olduğu,
• Bazı hapishanelerde her koğuşa 1 saat banyo izni verildiği, diğer vakitlerde banyoların kilitlendiği,
• Lavabo sayısının az olduğu,
• Suların sık sık kesildiği, sıcak suyun sınırlı ve belirli zamanlarda verildiği belirtilmiştir.

 

Karantina Koğuşları

• Bazı hapishanelerde izinden dönen mahpusların karantinaya alındığı, bazı hapishanelerde ise böyle bir önlemin başlarda alınmadığı mahpusların eski koğuşlarında kalmaya devam ettiği fakat şu anda  karantina koğuşlarının aktif olarak kullanıldığı,
• Karantina koğuşları için  görüş kabinleri ve atölyeler gibi alanların kullanıldığı,
• Birçok hapishanede karantina koğuşunda kalan mahpusların ortak kullanım alanlarını ve yemekhaneleri diğer mahpuslarla birlikte kullandığını ve bu konuda gerekli özenin gösterilmediği,
• Birkaç hapishanede karantina bölümünde kalan mahpusların diğer koğuşlarda kalan mahpuslarla iletişimlerinin kesildiği, kötü şartlarda tutulduğu, hastaneden dönen mahpusların da bu koğuşlara alındığı,
• Karantinada tutulan tüm mahpusların virüsü taşımadığı fakat taşıyan-taşımayan tüm mahpusların aynı karantinada kalmaları sebebiyle sağlıklı olan mahpusların endişelendikleri,
• Karantina koğuşlarında infaz koruma memurlarının yetersiz olması sebebiyle mahpusların çalıştırıldığı, bu süreçte çalışan mahpuslar için gerekli önlemlerin alınmadığı ve mahpusların kaldıkları koğuşlara önlem almadan geri döndükleri,
• Karantina koğuşlarında tutulan ve risk grubunda olan mahpuslar için özel bir önlem alınmadığı, karantinada toplu halde tutuldukları,
• Mahpusların bazı hapishanelerde karantina koğuşunda yerde yattıkları, temizlik malzemesine ulaşamadıkları,
• Karantina koğuşlarının kalabalık olduğu ve sosyal mesafe imkanının olmadığı,
• Karantina koğuşunda kalan mahpusların aynı tabakları kullandıklarını, tabakların ve kaşıkların iyi temizlenmediği, yalnızca su ile çalkalandığı,
• Doktor kontrolünün olmadığı, yalnızca ateşlerinin ölçüldüğü,
• Ateşi 38.5’a çıkan mahpusların olduğu,
• Bazı hapishanelerde mahpusların birden fazla belirti göstermelerine rağmen test yapılmadığı şikayetleri belirtilmiştir.

 

Sağlık hakkına erişim

• Bazı hapishanelerde doktorun revire gelmediği, mahpusların revire çıkarılmadığı,
• Mahpuslar revire çıksalar da ilaç alamadıkları, kronik hasta mahpusların hastane sevki olmasa da raporlarının yenileneceği kararına uyulmadığı,
• Hasta, yaşlı ve risk grubuna giren mahpuslar için önlemler alınmadığı, mahpusların önlemlerini kendileri aldığı şikayetleri belirtilmiştir.

 

Beslenme

• Yemeklerin kötü ve sağlıksız olduğu, hijyenik olmadığı,
• Yemeklerin tüm mahpusların ihtiyacını karşılamada yetersiz olduğu, bazı hapishanelerde yemeklerin kısa sürede tükendiği,
• Bazı hapishanelere virüs taşıyacağı endişesiyle taze sebze girişinin yasaklandığı,
• Ek gıdanın sağlanmadığı,
• Vitaminin sağlanmadığı,
• Kantindeki ürünlerin pahalı olduğu,
• Limon, sarımsak, soğan gibi ürünlerin sınırlı sayıda geldiği şikayetleri belirtilmiştir.